“Saparua. Hoog in de bomen zingen de cicaden. Hard en indringend. In de schaduw eronder vuurvliegjes die hun lichtjes dragen als ronddwalende geesten. Uit het bos waar het pad doorheen leidt, komt de schreeuw van de nachtvogel (…) Wat een overweldigende stilte nu.” Dit zijn de beginzinnen uit het toneelscript van KRUIT! geschreven door Frank den Os. Die overweldigende stilte, die ervoer het team dat een kort uitstapje maakte naar Fort Duurstede op het eiland Saparua. Het enige wat je hoorde, was het geklik van de fotocamera’s. Een gids vertelde over het fort zelf en liet ook het strand Waisisil zien aan de overkant. Beiden vormden het bloederige strijdtoneel van de Pattimura-opstand in 1817. Het decor waartegen de voorstelling KRUIT! zich afspeelt. De plek des onheils waar de hoofdpersonages uit KRUIT! naar terugkomen. “Op zes meter hoge rotsen daarboven: Fort Duurstede gebouwd in 1691 in opdracht van de Vereenigde Oostindische Compagnie. De hoge trap naar de ingang, een overdekte poort.”
“Dit fort is nooit opgehouden te huilen (…) Bloed aan alle muren met kogels doorboord (…) kapot gehakt. Dan een briefje handgeschreven ‘Sergeant, (…) kom goed bewapend mij redden. Alles is in opstand!'”
Al eeuwen staat het fort daar, als stille getuige van een menselijk drama. Een statig monument en bewijs van de gedeelde pijnlijke geschiedenis die bijna voelbaar is. De palmboom er voor lijkt ook al eeuwig mee te gaan. Het fort wordt niet alleen goed onderhouden als erfgoed en toeristische trekpleister maar de ruimte wordt ook heden ten dage nog gebruikt bij culturele evenementen. Eind september was het Duurstede Festival van de Lease-eilanden, Haruku, Saparua en Nusa Laut dat zich ook om en rond het fort concentreerde.
Er was een speedboot gecharterd om in één dag heen en weer naar Ambon te gaan. Het werd een bliksembezoek naar enkele dorpen van herkomst van de crewleden. De dag werd afgesloten bij familie op het naburige eiland Haruku.
Een aantal van ons is daar al ooit geweest maar nu, door de voorstelling KRUIT!, krijgt het bezoek aan het fort een bijzondere dimensie.
“Wie er was, is er. Wie weg ging, komt weer terug. Wie nog vragen heeft, zal altijd terug blijven komen.”
